Serwis internetowy, z którego korzystasz, używa plików cookies. Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z serwisu, w celu administrowania serwisem, poprawy jakości świadczonych usług w tym dostosowania treści serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania behawioralnego reklamy (dostosowania treści reklamy do Twoich indywidualnych potrzeb). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do Internetu oraz w Polityce prywatności plików cookies. ZAMKNIJ

Polecamy

Jak zrobić domowe burgery?

Jak zrobić domowe burgery?

Jak podgrzać mrożoną pizzę w piekarniku, żeby była pyszna?

Jak podgrzać mrożoną pizzę w piekarniku, żeby była pyszna?

Do jakich dań pasuje czerwone wino?

Do jakich dań pasuje czerwone wino?

Dieta przy Hashimoto

Dieta przy Hashimoto

Dlaczego dieta na Thermomix to rozwiązanie na miarę XXI wieku?

Dlaczego dieta na Thermomix to rozwiązanie na miarę XXI wieku?

Jak zdobyć uznanie najbardziej wymagających szefów kuchni, restauratorów i hotelarzy? Odpowiedź na to pytanie zna producent ryb i owoców morza, Fier Seafood. To marka, która w tydzień od pojawienia się na polskim rynku zanotowała rekordowe 1000 zamówień. Udany debiut to nie łut szczęścia, a efekt połączenia 25-letniego doświadczenia w hodowli i połowie oraz nowoczesnego modelu biznesowego.

Jak zdobyć uznanie najbardziej wymagających szefów kuchni, restauratorów i hotelarzy? Odpowiedź na to pytanie zna producent ryb i owoców morza, Fier Seafood. To marka, która w tydzień od pojawienia się na polskim rynku zanotowała rekordowe 1000 zamówień. Udany debiut to nie łut szczęścia, a efekt połączenia 25-letniego doświadczenia w hodowli i połowie oraz nowoczesnego modelu biznesowego.

W czym parzyć herbatę liściastą? 7 sposobów dla początkujących

W czym parzyć herbatę liściastą? 7 sposobów dla początkujących

Przepis na sernik z twarogiem z wiaderka i budyniem

Przepis na sernik z twarogiem z wiaderka i budyniem

Obieraczka do warzyw 6 w 1 – totalny hit dla gadżetomaniaków!

Obieraczka do warzyw 6 w 1 – totalny hit dla gadżetomaniaków!

Czy dieta wegetariańska jest zdrowa?

Czy dieta wegetariańska jest zdrowa?

W czym jest żelazo? Poznaj przyczyny niedoboru i nadmiaru tego pierwiastka

W czym jest żelazo? Poznaj przyczyny niedoboru i nadmiaru tego pierwiastka

Bistro Atrion — restauracja z cateringiem pełna smaku

Bistro Atrion — restauracja z cateringiem pełna smaku

System sprzedaży dla gastronomii – czym się kierować przy wyborze?

System sprzedaży dla gastronomii – czym się kierować przy wyborze?

Jak schudnąć bez efektu jojo?

Jak schudnąć bez efektu jojo?

Tunele zamrażalniczo-fluidyzacyjne – praktyczne wykorzystanie

Tunele zamrażalniczo-fluidyzacyjne – praktyczne wykorzystanie

Co zrobić z gotowanych ziemniaków? Sprawdź, jak oszczędnie i smacznie gotować

Co zrobić z gotowanych ziemniaków? Sprawdź, jak oszczędnie i smacznie gotować

W czym jest żelazo? Poznaj przyczyny niedoboru i nadmiaru tego pierwiastka

Żelazo to pierwiastek, bez którego nie jest możliwe sprawne działanie układu krwionośnego człowieka i wielu narządów wewnętrznych. Zobacz, do czego prowadzi niedobór tego minerału. Sprawdź, czy możliwe jest jego przedawkowanie. Dowiedz się, w jakich produktach spożywczych jest najwięcej żelaza.

Po co człowiekowi potrzebne jest żelazo?

Żelazo (Fe) jest jednym z najważniejszych składników mineralnych, absolutnie niezbędnym do życia i zdrowego funkcjonowania organizmu ludzkiego. Pierwiastek ten:

  • uczestniczy w wytwarzaniu czerwonych krwinek w szpiku kostnym
  • bierze udział w tworzeniu DNA
  • wpływa na metabolizm cholesterolu
  • wspiera układ immunologiczny w zwalczaniu patogenów
  • pomaga oczyszczać organizm z toksyn

Dlatego brak żelaza lub jego znaczny niedobór mogą być przyczyną licznych, ciężkich schorzeń i zaburzeń, w tym przede wszystkim niedokrwistości (anemii). Zapotrzebowanie na ten składnik mineralny zwiększa się w związku ze wzrostem ciała w okresie dziecięcym i młodzieńczym, w okresie ciąży, w czasie krwawienia miesiączkowego, po urazach i operacjach.

Wedle norm ustalonych dla populacji Polski przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego i Państwowy Zakład Higieny, niezbędne dzienne spożycie żelaza (RDA) wynosi:

  • Niemowlęta do 12 miesiąca życia: 11 mg
  • Dzieci w wieku 1-3 lat: 7 mg
  • Dzieci 4-12 lat: 10 mg
  • Chłopcy 13-18 lat: 12 mg
  • Dziewczęta 13-18 lat: 15 mg
  • Mężczyźni: 10 mg
  • Kobiety w wieku 19-50 lat: 18 mg
  • Kobiety po 50 roku życia: 10 mg
  • Kobiety w ciąży: 27 mg
  • Kobiety w okresie laktacji: 10 mg.

Jakie objawy ma niedobór żelaza?

Niedobór żelaza występuje stosunkowo często, co ma zazwyczaj związek z niedostateczną podażą tego pierwiastka w pożywieniu lub zaburzeniami jego wchłaniania. Przyczyną mogą być też silne krwotoki, stany zapalne, choroby nowotworowe, a także niedobory transferyny, czyli białka odpowiedzialnego za transport jonów Fe z osocza do tkanek organizmu.

Występująca z niedoboru żelaza niedokrwistość objawia się poprzez takie symptomy, jak:

  • Suchość i szorstkość skóry
  • Łamliwość paznokci i włosów
  • Tworzenie zajadów w kącikach ust
  • Obniżenie kondycji i sprawności fizycznej
  • Obniżona odporność, zwiększona podatność na infekcje
  • Zaburzenia pamięci

Szczególnie niebezpieczny jest niedobór żelaza w ciąży. Stan ten występuje powszechnie, u około 30-50 procent ciężarnych (źródło: R. Dębski i inni, Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w sprawie profilaktyki niedoboru żelaza…).

Będąca jego następstwem niedokrwistość może doprowadzić do takich problemów, jak przedwczesne oddzielenie łożyska, łożysko przodujące czy poród znacznie przed terminem. Dlatego kobietom w ciąży często zaleca się suplementowanie Fe.

Nadmiar żelaza – do czego prowadzi?

Nadmiar żelaza w organizmie, czyli sytuacja przeciwna, występuje stosunkowo rzadko i tylko sporadycznie jest efektem przedawkowania tego pierwiastka w pokarmie. Głównym powodem problemów jest przyjmowanie suplementów diety bez wskazań i kontroli lekarskiej, niezgodnie z ulotkami produktów, w zbyt dużych ilościach i przez zbyt długi czas.

Podstawowe konsekwencje zatrucia żelazem dostarczonym do organizmu pod postacią preparatów medycznych, to:

  • Biegunka, nudności, wymioty
  • Zaburzenia pracy serca
  • Nieprawidłowości działania układu krwionośnego
  • Zaburzenia centralnego układu nerwowego
  • Dysfunkcje w obrębie nerek i wątroby

Nasilenie potencjalnych problemów jest zależne od skali przedawkowania. Także i w tym przypadku szczególnie dotkliwe konsekwencje mogą być w przypadku kobiet ciężarnych i ich potomstwa, a są to m.in. przedwczesny poród oraz niska masa urodzeniowa dziecka.

W czym jest żelazo?

Za najbogatsze źródła żelaza uznawane są podroby, a zwłaszcza wątroba i nerki.  W czym jest żelazo ponadto? Przede wszystkim w mięsie, nasionach roślin strączkowych, natce pietruszki, jajkach, ciemnym pieczywie.

Szczegółowe dane na temat przykładowych produktów prezentuje poniższa tabela:

  • Wątroba wieprzowa – 18,7 gram/100 g produktu
  • Pestki dyni – 15,0
  • Kakao – 10,7
  • Soja – 8,9
  • Salceson – 7,5
  • Biała fasola – 6,9
  • Soczewica czerwona – 5,8
  • Liście pietruszki – 5,3
  • Pasztet – 5
  • Kasza jaglana – 4,8
  • Nasiona słonecznika – 4,2
  • Płatki owsiane – 3,9
  • Kiełbasa myśliwska – 2,5
  • Cielęcina – 2,4
  • Kiełbasa toruńska – 1,9
  • Sardynka – 1,4
  • Śledź solony – 1,1

Należy pamiętać, że istnieją dwa rodzaje żelaza: hemowe, pochodzenia zwierzęcego oraz niehemowe, roślinne. To pierwsze jest zdecydowanie lepiej wchłaniane przez organizm. Stąd częste niedobory tego pierwiastka u osób praktykujących dietę wegetariańską lub wegańską.

Źródła:

  • Mirosław Jarosz i inni, Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020, https://www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2020/12/Normy_zywienia_2020web-1.pdf, data dostępu: 31 05 2021
  • Aleksandra Browarczyk, Źródła żelaza. Które produkty są najbogatsze w żelazo, https://dietetycy.org.pl/zrodla-zelaza/, data dostępu: 31 05 2021
  • Romuald Dębski i inni, Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w sprawie profilaktyki niedoboru żelaza oraz niedokrwistości z niedoboru żelaza niską dawką żelaza hemowego u kobiet – stan wiedzy na 2013 rok, Ginekol Pol. 1/2014, 85.