Serwis internetowy, z którego korzystasz, używa plików cookies. Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z serwisu, w celu administrowania serwisem, poprawy jakości świadczonych usług w tym dostosowania treści serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania behawioralnego reklamy (dostosowania treści reklamy do Twoich indywidualnych potrzeb). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do Internetu oraz w Polityce prywatności plików cookies. ZAMKNIJ

Polecamy

Przepis na sernik z twarogiem z wiaderka i budyniem

Przepis na sernik z twarogiem z wiaderka i budyniem

Obieraczka do warzyw 6 w 1 – totalny hit dla gadżetomaniaków!

Obieraczka do warzyw 6 w 1 – totalny hit dla gadżetomaniaków!

Czy dieta wegetariańska jest zdrowa?

Czy dieta wegetariańska jest zdrowa?

W czym jest żelazo? Poznaj przyczyny niedoboru i nadmiaru tego pierwiastka

W czym jest żelazo? Poznaj przyczyny niedoboru i nadmiaru tego pierwiastka

Bistro Atrion — restauracja z cateringiem pełna smaku

Bistro Atrion — restauracja z cateringiem pełna smaku

System sprzedaży dla gastronomii – czym się kierować przy wyborze?

System sprzedaży dla gastronomii – czym się kierować przy wyborze?

Jak schudnąć bez efektu jojo?

Jak schudnąć bez efektu jojo?

Tunele zamrażalniczo-fluidyzacyjne – praktyczne wykorzystanie

Tunele zamrażalniczo-fluidyzacyjne – praktyczne wykorzystanie

Co zrobić z gotowanych ziemniaków? Sprawdź, jak oszczędnie i smacznie gotować

Co zrobić z gotowanych ziemniaków? Sprawdź, jak oszczędnie i smacznie gotować

Oczyszczanie organizmu z toksyn: domowe sposoby na 3-dniowy detoks

Oczyszczanie organizmu z toksyn: domowe sposoby na 3-dniowy detoks

Jak przygotować wyśmienite ciasta wielkanocne?

Jak przygotować wyśmienite ciasta wielkanocne?

Fartuchy kucharskie i odzież gastronomiczna – zamów przez Internet

Fartuchy kucharskie i odzież gastronomiczna – zamów przez Internet

Przepisy na pyszne i oryginalne ciasta

Przepisy na pyszne i oryginalne ciasta

Do czego podawać wina słodkie?

Do czego podawać wina słodkie?

Bakalie i suszone owoce – źródło witamin, których potrzebuje Twój organizm.

Bakalie i suszone owoce – źródło witamin, których potrzebuje Twój organizm.

Czym się kierować przy wyborze tostera?

Czym się kierować przy wyborze tostera?

W czym jest żelazo? Poznaj przyczyny niedoboru i nadmiaru tego pierwiastka

Żelazo to pierwiastek, bez którego nie jest możliwe sprawne działanie układu krwionośnego człowieka i wielu narządów wewnętrznych. Zobacz, do czego prowadzi niedobór tego minerału. Sprawdź, czy możliwe jest jego przedawkowanie. Dowiedz się, w jakich produktach spożywczych jest najwięcej żelaza.

Po co człowiekowi potrzebne jest żelazo?

Żelazo (Fe) jest jednym z najważniejszych składników mineralnych, absolutnie niezbędnym do życia i zdrowego funkcjonowania organizmu ludzkiego. Pierwiastek ten:

  • uczestniczy w wytwarzaniu czerwonych krwinek w szpiku kostnym
  • bierze udział w tworzeniu DNA
  • wpływa na metabolizm cholesterolu
  • wspiera układ immunologiczny w zwalczaniu patogenów
  • pomaga oczyszczać organizm z toksyn

Dlatego brak żelaza lub jego znaczny niedobór mogą być przyczyną licznych, ciężkich schorzeń i zaburzeń, w tym przede wszystkim niedokrwistości (anemii). Zapotrzebowanie na ten składnik mineralny zwiększa się w związku ze wzrostem ciała w okresie dziecięcym i młodzieńczym, w okresie ciąży, w czasie krwawienia miesiączkowego, po urazach i operacjach.

Wedle norm ustalonych dla populacji Polski przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego i Państwowy Zakład Higieny, niezbędne dzienne spożycie żelaza (RDA) wynosi:

  • Niemowlęta do 12 miesiąca życia: 11 mg
  • Dzieci w wieku 1-3 lat: 7 mg
  • Dzieci 4-12 lat: 10 mg
  • Chłopcy 13-18 lat: 12 mg
  • Dziewczęta 13-18 lat: 15 mg
  • Mężczyźni: 10 mg
  • Kobiety w wieku 19-50 lat: 18 mg
  • Kobiety po 50 roku życia: 10 mg
  • Kobiety w ciąży: 27 mg
  • Kobiety w okresie laktacji: 10 mg.

Jakie objawy ma niedobór żelaza?

Niedobór żelaza występuje stosunkowo często, co ma zazwyczaj związek z niedostateczną podażą tego pierwiastka w pożywieniu lub zaburzeniami jego wchłaniania. Przyczyną mogą być też silne krwotoki, stany zapalne, choroby nowotworowe, a także niedobory transferyny, czyli białka odpowiedzialnego za transport jonów Fe z osocza do tkanek organizmu.

Występująca z niedoboru żelaza niedokrwistość objawia się poprzez takie symptomy, jak:

  • Suchość i szorstkość skóry
  • Łamliwość paznokci i włosów
  • Tworzenie zajadów w kącikach ust
  • Obniżenie kondycji i sprawności fizycznej
  • Obniżona odporność, zwiększona podatność na infekcje
  • Zaburzenia pamięci

Szczególnie niebezpieczny jest niedobór żelaza w ciąży. Stan ten występuje powszechnie, u około 30-50 procent ciężarnych (źródło: R. Dębski i inni, Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w sprawie profilaktyki niedoboru żelaza…).

Będąca jego następstwem niedokrwistość może doprowadzić do takich problemów, jak przedwczesne oddzielenie łożyska, łożysko przodujące czy poród znacznie przed terminem. Dlatego kobietom w ciąży często zaleca się suplementowanie Fe.

Nadmiar żelaza – do czego prowadzi?

Nadmiar żelaza w organizmie, czyli sytuacja przeciwna, występuje stosunkowo rzadko i tylko sporadycznie jest efektem przedawkowania tego pierwiastka w pokarmie. Głównym powodem problemów jest przyjmowanie suplementów diety bez wskazań i kontroli lekarskiej, niezgodnie z ulotkami produktów, w zbyt dużych ilościach i przez zbyt długi czas.

Podstawowe konsekwencje zatrucia żelazem dostarczonym do organizmu pod postacią preparatów medycznych, to:

  • Biegunka, nudności, wymioty
  • Zaburzenia pracy serca
  • Nieprawidłowości działania układu krwionośnego
  • Zaburzenia centralnego układu nerwowego
  • Dysfunkcje w obrębie nerek i wątroby

Nasilenie potencjalnych problemów jest zależne od skali przedawkowania. Także i w tym przypadku szczególnie dotkliwe konsekwencje mogą być w przypadku kobiet ciężarnych i ich potomstwa, a są to m.in. przedwczesny poród oraz niska masa urodzeniowa dziecka.

W czym jest żelazo?

Za najbogatsze źródła żelaza uznawane są podroby, a zwłaszcza wątroba i nerki.  W czym jest żelazo ponadto? Przede wszystkim w mięsie, nasionach roślin strączkowych, natce pietruszki, jajkach, ciemnym pieczywie.

Szczegółowe dane na temat przykładowych produktów prezentuje poniższa tabela:

  • Wątroba wieprzowa – 18,7 gram/100 g produktu
  • Pestki dyni – 15,0
  • Kakao – 10,7
  • Soja – 8,9
  • Salceson – 7,5
  • Biała fasola – 6,9
  • Soczewica czerwona – 5,8
  • Liście pietruszki – 5,3
  • Pasztet – 5
  • Kasza jaglana – 4,8
  • Nasiona słonecznika – 4,2
  • Płatki owsiane – 3,9
  • Kiełbasa myśliwska – 2,5
  • Cielęcina – 2,4
  • Kiełbasa toruńska – 1,9
  • Sardynka – 1,4
  • Śledź solony – 1,1

Należy pamiętać, że istnieją dwa rodzaje żelaza: hemowe, pochodzenia zwierzęcego oraz niehemowe, roślinne. To pierwsze jest zdecydowanie lepiej wchłaniane przez organizm. Stąd częste niedobory tego pierwiastka u osób praktykujących dietę wegetariańską lub wegańską.

Źródła:

  • Mirosław Jarosz i inni, Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020, https://www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2020/12/Normy_zywienia_2020web-1.pdf, data dostępu: 31 05 2021
  • Aleksandra Browarczyk, Źródła żelaza. Które produkty są najbogatsze w żelazo, https://dietetycy.org.pl/zrodla-zelaza/, data dostępu: 31 05 2021
  • Romuald Dębski i inni, Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w sprawie profilaktyki niedoboru żelaza oraz niedokrwistości z niedoboru żelaza niską dawką żelaza hemowego u kobiet – stan wiedzy na 2013 rok, Ginekol Pol. 1/2014, 85.